Van SketchUp tot aan de Bouwplaats
KUDO uniek met compleet ontwikkeltraject in eigen beheer

Architect Berto van Leeuwen is al sinds versie 5 (medio 2005) een enthousiast gebruiker van SketchUp. Sinds 5 jaar werkt hij bij KUDO in Veenendaal en is hij verantwoordelijk voor het ontwerp van de vele vastgoedprojecten in de regio. Voor zijn ontwerpen gebruikt hij voornamelijk SketchUp. Tijdens ons bezoek vertelt hij ons over zijn werkwijze tijdens een recent project: de realisatie van een drietal appartementencomplexen tegen het centrum van Veenendaal aan.
KUDO is met haar werkwijze uniek in Nederland. Als één van de weinige bouwbedrijven in Nederland hebben zij het volledige ontwikkeltraject in handen. Van het eerste ontwerp tot het BIM-model en van het prefabriceren van de betonnen bouwelementen tot aan de realisatie van het te bouwen object: het bedrijf mag zich met recht ‘de Totaalbouwer van Midden-Nederland’ noemen. Het bouwbedrijf is voornamelijk actief in een straal van 30 kilometer rondom Veenendaal.
SketchUp als basis voor het BIM-model

Berto houdt zich bij KUDO voornamelijk bezig met het BIM-model en tekent alles volgens de BIM Basis ILS. Hiervoor gebruikt hij de SketchUp-IFC-Manager van Jan Brouwer (van DigiBase, VolkerWessels) om alles zo goed mogelijk in IFC te kunnen classificeren. “Waar ik uiteindelijk naar toe wil is dat ook de installateurs in het voorstadium al in het BIM-model kunnen kijken of alles past, maar daarvoor moeten we eigenlijk nog een paar stapjes nemen. Mocht er iemand in de SketchUp Community zijn die dit al wel vlot heeft getrokken, zou ik daarmee wel in contact kunnen komen. Dit zou echt een zegen zijn bij het ontwikkelen van grote gebouwen.”, vertelt Berto.
In aanvang tekent Van Leeuwen consequent in componenten, ook het beton casco. Het is op een dusdanige manier opgezet dat als bijvoorbeeld Woningtype B wijzigt, dat al deze gebruikte types wijzigen. “Het gaat vaak om minimaal 40 appartementen en dit wijzigt in het traject wel zo’n vier, vijf keer. Als je dan je 3D componenten niet goed opzet, verlies je echt kostbare ontwerptijd.”

Zodra het Definitief Ontwerp klaar en welstandsgereed is, geeft hij het door aan de BIM-modelleur die het verder in Revit gaat uitwerken. “Ik kan exact tekenen in SketchUp en elk detail nauwkeurig uittekenen. Het probleem hierbij alleen is dat in het ontwerpproces het soms vijf keer gewijzigd is, ik niet meer kan garanderen dat het exact is. Het wordt dan weer vanaf nul in Revit opgebouwd.”


Zijn werkzaamheden bestaan dus bijna volledig uit SketchUp. Af en toe gebruikt hij nog AutoCAD om een onderlegger te maken en daar de kadastrale situatie uit te werken. “Vervolgens importeer ik het AutoCAD bestand in SketchUp en leg er vaak nog een kaartje onder. Verder is het eigenlijk alleen maar SketchUp. En af en toe verbouw ik nog wel eens een IFC tot SketchUp. Bijvoorbeeld van een bepaald type ventilatiesysteem wat wij gebruiken, dan kan iedereen ook gewoon zien dat het past.”
“In SketchUp ontwerp je en in alle andere pakketten teken je.”
Volgens Van Leeuwen is er geen 3D pakket fijner dan SketchUp: “In SketchUp ontwerp je en in alle andere pakketten teken je. Er is geen enkel ander programma waarbij je snel om dat gebouw heen kunt draaien om te kijken hoe iets er vanuit een bepaald standpunt uitziet. Dat is voor mij als ontwerper echt heel fijn.”
Extensions om het werk te vereenvoudigen
Om het ontwerpwerk eenvoudiger te maken, wordt er in SketchUp veelvuldig gebruik gemaakt van Profile Builder voor het maken parametrische componenten. Een aantal componenten hiervoor heeft hij zelf gemaakt. “Profile Builder is echt handig. Wij werken bijvoorbeeld met een bepaald beton-element en dat kan ik dan zo met enkele klikken uittekenen tot een situatie waarin dit element veelvuldig wordt ingezet. Dit bespaart kostbare tijd, doordat het allemaal niet afzonderlijk geplaatst, gedraaid en geschaald hoeft te worden.”
Ook wordt er vaak gebruik gemaakt van de Classification Filter van ITCAD om IFC-classificaties om te zetten naar SketchUp Tags. “In combinatie met de SketchUp-IFC-Manager van Digibase kan ik dan heel snel een bepaalde groep bekijken door alleen die Tag zichtbaar te maken.”
Voor rendering maken ze bij KUDO gebruik van de realtime renderapplicatie Enscape. “Hier hebben we bewust voor gekozen, omdat het in zowel SketchUp als Revit werkt. Dus we kunnen met één programma hiervoor uit de voeten.”, legt Van Leeuwen uit. “Enscape maakt voor ons mooie presentabele afbeeldingen. Maar als je echt goede renders wilt hebben, moet je dat buiten de deur doen. Dat is echt een vak apart.”

“Het enige wat ik nog echt mis, is een goede Extension voor het maken van kozijnen. Ik hoef niet meer te hebben dan een kader en een draairaam. En het mooie zou zijn dat de kozijnen dan als dynamisch component werken. Als iemand dat al beter voor elkaar heeft, wil ik daar zeker meer over weten.1”
- 1. Mogelijke suggestie: Construsoft Window (red.) ↩︎
LayOut
Ook de 2D documentatie- en presentatie tool LayOut wordt veelvuldig gebruikt: “LayOut gebruik ik vaak voor een principeverzoek naar de gemeente. Wij hebben een idee over een stukje grond en dan maak ik met LayOut een boekje met de huidige situatie en visuals van verschillende ontwerpideeën. LayOut werkt dan gewoon heel fijn vanwege de directe koppeling met het SketchUp model en dat ik altijd mijn eigen templates kan gebruiken. En voor mijn kengetallen is de recent toegevoegde koppeling met Excel ook heel fijn. Ik kan mijn Excel inladen op een pagina en die dan in LayOut verder stijlen. En verandert er iets in mijn originele bestand, of dat nu SketchUp is of het Excel-bestand, dan verandert dat in LayOut mee.”

“Alleen de maatvoering laat nog weleens te wensen over. Ik moet bijvoorbeeld altijd de maten van de parkeerplaatsen laten zien, anders geloven ze niet dat daar een auto in past. Dit is vaak een heel gepriegel. Het gaat uiteindelijk wel, maar je wordt er niet gelukkig van.”, is Van Leeuwen ook kritisch.
Het complete BIM-model
“Als al het werk in SketchUp en daarna Revit gedaan is, komen we uiteindelijk uit op een compleet BIM-model. Hiervoor gebruiken we Dalux.”, legt Van Leeuwen uit. ”In dit model zit eigenlijk alles: de installatie, de modellen van de steigerbouwer, de constructeur, de kozijnenleverancier, het bouwkundig model, de trappen: al die modellen van de onderaannemers zitten via IFC verpakt in dit model.”
“Met Dalux wordt op de bouw dan ook gewerkt. Dus als je bijvoorbeeld een bouwkundige tekening van de vijfde verdieping wilt hebben, dan zit die hierin. En, je hebt de laatste tekening!”, benadrukt hij. Op de bouw werken ze bij KUDO allang niet meer met papieren tekeningen, maar met heavy duty tablets of handheld computers die tegen een stootje kunnen. Zo heeft iedereen op de bouwplaats dus altijd toegang tot de laatste bestanden en details van het te bouwen object.

“Mocht er dan toch iets verkeerd gaan, dan kan iemand een foto maken met daarbij een aantekening. Stel: er is een verkeerde deurkruk gemonteerd, dan maakt de uitvoerder een foto met de notitie dat deze verkeerd is. Als de timmerman dit dan ziet, monteert hij de goede kruk en neemt hij weer een foto om de casus af te handelen. Daar wordt ook mee opgeleverd en daar gaan we ook de Wet Kwaliteitswaarborging mee doen.”
Bouw en installatie in eigen beheer
Voor de bouw werken ze bij KUDO met prefab elementen. Deze maken ze zelf in hun eigen betonfabriek in Veenendaal. In deze prefab elementen zit eigenlijk alles al: de kozijnuitsparingen en het leidingwerk voor de elektra en afvoer. Dit wordt op een tafel met vlechtwerk met lasers nauwkeurig geplaatst en gemonteerd. Als de keuring er overheen gegaan is, kan de betonwagen komen om de tafels vol te storten. Als het beton voldoende gedroogd is, gaan de elementen op de vrachtwagen naar de bouw. Dan hoeven ze het op de bouw eigenlijk alleen nog maar in elkaar te zetten.




KUDO bouwt met prefab elementen uit eigen betonfabriek, compleet met kozijnuitsparingen en leidingwerk, voor snelle montage op locatie.
Inmiddels zijn alle wooncomplexen voltooid. Ten tijde van het schrijven was alleen het eerste complex, De Verbinding met 36 appartementen, opgeleverd. Het tweede complex, De Snip met 47 appartementen, bevond zich toen in de afbouwfase, terwijl de grondwerkzaamheden voor het derde complex, Gebouw C (71 appartementen), in volle gang waren.




“De Snip” in Veenendaal ten tijde van de afbouwfase
Deze blog is eerder gepubliceerd in het Nederlandse SketchUp Magazine in 2023. De inhoud is mogelijk aangepast voor deze online versie.
Tekst: Robert van Dee | Visuals: Berto van Leeuwen | Foto’s: Denis Schoen